کد مطلب:532 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:19

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

ديدگاه روايات اسلامي پيرامون هم زيستي با پيروان ديگر مذاهب چيست؟

در روايات اسلامي نكات زيادي در اين زمينه به چشم ميخورد از جمله



1ـ امام علي در فرمان معروف مالك اشتر ميفرمايد



«وَ اَشْعِرْ قَلْبَكَ الرَّحْمَةَ لِلرَّعيَّهِ وَالْمَحَبَّةَ لَهُمْ وَ اللُّطْفَ بِهِمْ وَ لاتَكُونَنَّ عَلَيْهِمْ سَبَعاً ضارياً تَغْتَنِمُ اَكْلَهُمْ، فَاِنَّهُمْ صِنْفانِ، اِمّا اَخٌ لَكَ فِي الدِّينِ اَوْ نَظير لَكَ فِي الْخَلْقِ» [قلب خود را نسبت به ملّت خويش، سرشار از رحمت و محبّت و لطف كن و همچون حيوان درّندهاي مباش كه خوردن آنان را غنيمت بداني، زيرا آنها دو گروهند يا برادر ديني تواند و يا انساني همانند تو!]



تعبيري از اين گوياتر و رساتر دربارة همزيستي محبّتآميز نسبت به غير مسلمانان پيدا نمي شود و با توجّه به اينكه علي(ع) در اين فرمان اين محبّت و مدارا و رحمت و لطف را وظيفه رئيس حكومت اسلامي ميشناسد، تكليف افراد يك جامعه در مقابل يكديگر كاملاً روشن ميشود.



2 ـ در حديث ديگري از امام صادق(ع) ميخوانيم كه علي(ع) با يك كافر ذمّي همسفر بود، ذمّي از آن حضرت پرسيد شما عازم كجا هستيد؟ فرمود كوفه، هنگامي كه آن مرد ذمّي سر دو راهي از علي (ع) جدا شد، اميرمؤمنان نيز همراه او آمد، مرد ذمّي گفت مگر نفرمودي كه شما عازم كوفه هستي؟! فرمود آري چنين است، عرض كرد پس چرا راه كوفه را رها كردي؟ فرمود دانسته اين كار را كردم!، عرض كرد پس چرا با اين كه ميدانستي چنين كردي؟ فرمود



«هذا مِنْ تَمامِ حُسْنِ الصُّحْبَةِ اَنْ يُشَيِّعَ الرَّجُلُ صاحِبَهُ هُنَيْئَةً اِذا فارَقَهُ، وَ كَذلِكَ اَمَرنا نَبيُّنا» (بحارالانوار 41/53) [اين ازكمال حسن معاشرت است كه انسان هنگامي كه همسفرش از او جدا شد، كمي او را بدرقه كند، اين گونه پيامبر به ما دستور داده است.]



مرد ذمّي از روي تعجّب پرسيد راستي چنين است؟ امام فرمود آري مرد ذمّي گفت بنابراين كساني كه از او پيروي ميكنند به خاطر همين اعمال بزرگوارانة اوست، و من گواهي ميدهم كه به دين توام!»



3ـ در حديثي از پيامبر اكرم (ص) ميخوانيم



«مَنْ ظَلَمَ مُعاهِداً وَ كَلَّفَهُ فَوْقَ طاقَتِهِ فَاَنا حَجيجُهُ يَوْمَ الْقِيامَهِ» (فتوح البلدان/167) [هر كس بر غير مسلماني كه پيمان (دوستي و همزيستي) با مسلمانان دارد ستم كند، يا به او بيش از توان و قدرتش تكليف نمايد، در روز قيامت، من خودم طرف حساب او هستم و حقّ او را مطالبه ميكنم!]



4ـ در حديث ديگري كه در كتاب خراج ابو يوسف آمده است ميخوانيم



«حكيم بن حزام» مشاهده كرد كه «عياض بن غنم» جمعي از اهل ذمّه را در آفتاب نگهداشته به خاطر اينكه «جزيه» خود را نپرداخته بودند (و از اين طريق ميخواست آنها را تحت فشار قرار دهد) «حكيم» گفت اي عياض! اين چه كاري است ميكني؟ من از رسول خدا (ص) شنيدم كه فرمود «اِنَّ الَّذينَ يُعَذِّبُونَ النَّاسَ فِي الدُّنْيا يُعَذِّبُونَ فِي الْاخِرَهِ» (الخداج/124) [كساني كه مردم را در دنيا آزار ميدهند، خداوند آنها را در آخرت مجازات خواهد كرد.]



اين مسأله به قدري در ميان مسلمين معروف بود كه از «عمر بن عبدالعزيز» نقل ميكنند كه يكي از فرماندارانش به نام «علي بن ارطاه» به او نوشت گروهي نزد ما هستند كه خراجشان را بدون اينكه آنها را آزار دهند و ايذاء كنند نميپردازند، عمر بن عبدالعزيز به او نوشت «راستي بسيار عجيب است كه تو از من اجازه ميخواهي انساني را شكنجه كني! گويي من سپر تو در مقابل عذاب الهي هستم و گويي اجازه و رضايت من تو را از عذاب الهي رهايي ميبخشد (اگر چنين فكر ميكني، سخت اشتباه كردهاي) هنگامي كه نامة من به تو ميرسد هر كس خراج خود را با ميل خود بپردازد مشكلي ندارد و الّا او را سوگند بده (كه توانايي ندارد و به همين سوگند قناعت كن) سپس افزود به خدا سوگند من روز قيامت، خدا را در حالي ملاقات كنم كه آنان جنايت كردهاند (و حق بيت المال را نپرداختهاند) نزد من محبوبتر است از اين كه خدا را ملاقات كنم درحالي كه آنها را شكنجه يا آزار كردهباشم!»



ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

---

پيام قرآن ج 10


حضرت آيت الله مكارم شيرازي و ساير همكاران